Μεσαιωνικό Κάστρο Λειβαδιάς #1269

Περιγραφή

Στην τοποθεσία αυτή υπήρχε μια αρχαία οχύρωση, που χρονολογείται τουλάχιστον από τον 5ο αιώνα π.Χ. Κατά την κλασική περίοδο, ο χώρος ήταν διάσημος για το μαντείο του Τροφωνίου, το οποίο βρισκόταν κοντά. Η οχύρωση χρησιμοποιήθηκε και επισκευάστηκε αργότερα τόσο από τους Βυζαντινούς όσο και από τους Φράγκους.

Η σημερινή μορφή του κάστρου ανάγεται στην περίοδο που η Καταλανική Εταιρεία έλεγχε την περιοχή, γι' αυτό και θεωρείται «Καταλανικό κάστρο», ένα από τα μόλις τέσσερα τέτοια κάστρα στην Ελλάδα.

Το 1311, μετά τη Μάχη του Αλμυρού, όπου οι Καταλανοί νίκησαν και σχεδόν κατέστρεψαν τις φραγκικές δυνάμεις του Δουκάτου των Αθηνών, η Λιβαδειά καταλήφθηκε εύκολα από τους Καταλανούς. Οι κάτοικοι άνοιξαν τις πύλες του κάστρου αφού εξασφάλισαν συμφωνία να διατηρήσουν την Ορθόδοξη πίστη τους και να κυβερνηθούν υπό τα «έθιμα» της Βαρκελώνης, ενώ έγιναν και φυσικοί Φράγκοι.

Κατά την περίοδο της καταλανικής κυριαρχίας, η οποία διήρκεσε έως το 1380, η Λιβαδειά έγινε η πιο «καταλανική» από όλες τις πόλεις της Κεντρικής Ελλάδας, με τη μεγαλύτερη καταλανική κοινότητα της περιοχής. Οι Καταλανοί, όντας ταπεινής καταγωγής, δημιούργησαν κοινότητες που αντικατέστησαν τη φεουδαρχική δομή που είχε εγκαθιδρύσει προηγουμένως η βουργουνδιανή φραγκική οικογένεια.

Το 1380, η Λιβαδειά πολιορκήθηκε από την Εταιρεία της Ναβάρρας, μια άλλη ομάδα Ισπανών μισθοφόρων. Οι Ναβαραίοι είχαν προσληφθεί από τον Ζακ ντε Μπω, διεκδικητή του θρόνου του Πριγκιπάτου της Αχαΐας. Μετά την κατάληψη της Κέρκυρας με τη βοήθειά τους, στράφηκαν κατά των Καταλανών στη Στερεά Ελλάδα, καθώς η Καταλανική Εταιρεία δεν αναγνώριζε την εξουσία του Ζακ. Αν και οι Καταλανοί δεν ήταν υποτελείς του Πριγκιπάτου, αποτελούσαν κυρίαρχη δύναμη στη Φραγκοκρατούμενη Ελλάδα της εποχής.

Οι Ναβαραίοι επιτέθηκαν σε αρκετές πόλεις, συμπεριλαμβανομένης της Λιβαδειάς. Παρά τη σθεναρή άμυνα, το κάστρο έπεσε τελικά λόγω της προδοσίας ενός Έλληνα αξιωματούχου, του Ροτάριου Γκάσκου (Rotari Gascó de Durazzo).

Η πτώση της Λιβαδειάς το 1380 σήμανε το τέλος του καταλανικού κεφαλαίου στην ιστορία της πόλης, καθώς η καταλανική κοινότητα εγκατέλειψε την πόλη. Παρόλο που οι Ναβαραίοι αναγκάστηκαν να αποσυρθούν από τη Στερεά Ελλάδα το 1381, μετακινούμενοι στην Πελοπόννησο, οι Καταλανοί δεν επέστρεψαν ποτέ. Μέχρι το 1390, η Λιβαδειά είχε περιέλθει στην κατοχή του νέου Δούκα των Αθηνών, του Φλωρεντινού Νέριο Ατσαγιόλι, ο οποίος είχε εκδιώξει τους εξασθενημένους Καταλανούς από την Ακρόπολη των Αθηνών το 1388, βάζοντας τέλος στην κυριαρχία τους στην περιοχή.