Βυζαντινό Κάστρο Παλαιού Γυναικόκαστρο #1372

Περιγραφή

Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα οχυρωματικά έργα που κατασκευάστηκαν κατά την Παλαιολόγεια περίοδο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Το κάστρο είναι τοποθετημένο στην κορυφή ενός λόφου στο κέντρο της κοιλάδας του ποταμού Αξιού, περίπου 59 χλμ. βόρεια-βορειοδυτικά της Θεσσαλονίκης και 15 χλμ. δυτικά του Κιλκίς.

Χτίστηκε μεταξύ 1328 και 1341 από τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Ανδρόνικο Γ' Παλαιολόγο. Ήταν μέρος ενός προγράμματος οχύρωσης που ξεκίνησε λίγο μετά την άνοδό του στον θρόνο, με στόχο την ενίσχυση της άμυνας της Θεσσαλονίκης, της μακεδονικής πρωτεύουσας, και την ασφάλιση των βασικών οδών προς τη δυτική Μακεδονία.

Σύμφωνα με τον θρύλο, το φρούριο ήταν τόσο καλά οχυρωμένο που μπορούσε να φυλάσσεται από μια φρουρά γυναικών, εξ ου και το όνομα «Γυναικόκαστρο». Το κάστρο συμμετείχε συχνά σε στρατιωτικές συγκρούσεις: καταλήφθηκε από τον Στέφανο Ντούσαν μετά τον βυζαντινό εμφύλιο πόλεμο που ξέσπασε μετά τον θάνατο του Ανδρόνικου Γ' το 1341. Αν και επιστράφηκε στους Βυζαντινούς μέσω συμφωνίας, καταλήφθηκε αργότερα από τους Οθωμανούς το 1373/74.

Τον 15ο αιώνα, το κάστρο παραχωρήθηκε σε έναν Βυζαντινό κάτοχο προνοίας που είχε ασπαστεί το Ισλάμ. Τελικά, το κάστρο εγκαταλείφθηκε και περιήλθε σε ερείπια μέχρι τον 17ο αιώνα.

Στις αρχές του 20ού αιώνα, η συστηματική αφαίρεση οικοδομικών υλικών από τις βόρειες και δυτικές πλευρές για την κατασκευή σπιτιών σε έναν κοντινό προσφυγικό οικισμό προκάλεσε σοβαρές ζημιές στα τείχη του κάστρου.